‘Frappez toujours, en doe dat met een glimlach’
Door: Henriette van Wermeskerken
Afgelopen maand nam Maarten Groothuizen, officier van justitie bij het Arrondissementsparket ’s Hertogenbosch, afscheid als lid van de Raad van Toezicht van MfN. Hij maakte deel uit van de Raad sinds de instelling daarvan in januari 2023. Wij vroegen hem naar zijn ervaringen en inzichten.
Waarom trad je toe tot de Raad van Toezicht, en welke ambities had je?
‘Toen ik in de Tweede Kamer zat, van 2017 tot 2021, rees regelmatig de vraag hoe we geschillen op een andere manier kunnen oplossen dan op de traditionele manier, waarbij partijen tegenover elkaar komen te staan. De juridische weg is niet altijd de beste weg. Daarom vind ik mediation interessant. Mediation mag wel wat beter op de kaart komen te staan. Mijn kennis over hoe het werkt in ambtelijk en politiek Den Haag wilde ik graag voor MfN inzetten.’
Hoe kijk je terug op je jaren als lid van de Raad van Toezicht?
‘Ik kijk met veel plezier terug op de samenwerking met de andere leden van de Raad en met Judith Simon-Emaus, die als directeur aan de vergaderingen deelnam. Het is een leuke club, we werkten prettig met elkaar samen, ieder vanuit een andere achtergrond. Er werd goed geluisterd en we drongen altijd snel door tot de kern, zonder eindeloze vergadersessies. Daarvoor is een compliment aan voorzitter Jos van Oijen op zijn plaats. We vergaderden zo’n zes, zeven keer per jaar. Vaak in persoon, soms digitaal.
In mediation-land ben ik een relatieve buitenstaander, waardoor ik misschien met wat meer afstand naar de zaken kijk. Daardoor stelde ik vragen als: is dat nou wel zo? Waarom zien jullie dat zo? Mediation staat nog steeds te weinig op de kaart. Dat blijft een strijd. Nog steeds worden veel conflicten opgelost op een manier die niet de meest optimale is. Dus er blijft werk aan de winkel. Door mijn ervaring in politiek Den Haag besef ik goed dat Kamerleden ongelofelijk veel brieven en e-mails krijgen. De gemiddelde justitiewoordvoerder, zeker bij kleine partijen, heeft gewoon geen tijd zich diepgaand in mediation te verdiepen. Dat moeten we ons realiseren. Vanuit mijn ervaring kon ik meedenken over de vraag hoe je bepaalde zaken op een goed moment en op een goede manier aan de orde stelt. De juiste timing is belangrijk.’
Wat is er bereikt in de afgelopen jaren als je kijkt naar mediation, de MfN-registermediator en de stichting MfN?
‘MfN staat op de kaart bij iedereen die zich daar ambtelijk, politiek en professioneel wat van aan moet trekken. Dat is grotendeels te danken aan Judith, die met onvermoeibare inzet uitstekend werk voor MfN doet en veel voor elkaar krijgt. Maar we zijn er nog niet, want niet bij iedereen staat mediation op de kaart. Bijvoorbeeld bij mensen voor wie mediation een geschikte manier van conflictoplossing zou zijn. Wat dat betreft houdt het werk van MfN nooit op. Belangrijke politieke dossiers, zoals over de positionering van mediation en over de juridische status van de Stichting MfN waren er toen ik aantrad in de Raad van Toezicht en die zijn er nog steeds. Ook de vraag of mediation een rol kan spelen in kwesties waar mensen op grote schaal door de overheid benadeeld zijn, zoals de bevingsschades in Groningen en de toeslagenaffaire, is nog niet helemaal uitgekristalliseerd.
Zelf heb ik in mijn werk bij het parket niet rechtstreeks met mediation te maken. Zaken van georganiseerde criminaliteit lenen zich nu eenmaal minder goed voor mediation omdat er meestal geen duidelijk slachtoffer is. Wel maak ik graag gebruik van de mogelijkheid als officier van justitie met de verdediging in overleg te treden over de manier waarop we de zaak kunnen afdoen. Uiteraard als de zaak zich daarvoor leent. Komen we tot overeenstemming, dan doen we een gezamenlijk afdoeningsvoorstel aan de rechtbank. Die daar overigens niet aan gebonden is; dat kan rechtsstatelijk niet. Zowel het Openbaar Ministerie als de verdediging hebben hier baat bij, en, ook niet onbelangrijk, het ontlast de keten. Mediation is dit zeker niet, maar je probeert wel elkaar te vinden. Je zoekt een gemene deler in de verschillende belangen. Ik kijk altijd of zo’n afdoening mogelijk is. Op die manier draag ik misschien ook in mijn werk een beetje bij aan de mediation-gedachte.
Openstaan voor mediation, of meer in het algemeen voor andere manieren van conflictoplossing dan de juridische, heeft ook te maken met je mindset. Soms is het makkelijker om de dingen te doen op de manier die je gewend bent. In de juridische wereld betekent dat: partijen tegenover elkaar zetten, als het ware in de arena. Ik hoop en ik denk dat meer en meer het besef doordringt dat je soms beter anders naar een conflict kunt kijken.’
Wat geef je MfN en de zittende RvT-leden en hun opvolgers graag mee? En mediation-consumenten?
‘Blijf doorgaan, frappez toujours, en doe dat op een positieve manier. Mediation is een belangrijk onderwerp, en daar zijn er veel van, dus het kost een tijd en inspanning om het op de politieke en ambtelijke agenda te krijgen. Soms probeer je van alles en krijg je toch niet voor elkaar wat je wilt, in ieder geval niet zo snel als je zou willen. Daar moet je niet gefrustreerd over raken. Gelijk hebben is, zoals iedereen weet, iets heel anders dan gelijk krijgen. De Raad van Toezicht wens ik toe dat het zo’n leuke en deskundige club mensen blijft, die open in discussie met elkaar gaat, zoals ik het de afgelopen jaren heb meegemaakt.
Tegen potentiële mediation-consumenten, alle burgers dus, zou ik willen zeggen: een goed gesprek voeren is constructiever dan de strijd met elkaar aangaan. Je kunt elkaar suf procederen, maar daar is nog nooit iemand beter van geworden.
En voor MfN, haar organen, de deelnemende verenigingen en alle MfN-registermediators: blijf aandacht vragen voor mediation. Probeer dat ook bij het grote publiek te doen, wie weet via een item in een televisie-uitzending. Dat kan veel effect hebben. Blijf plannen maken en lobbyen. Kortom: frappez toujours, maar doe dat met een glimlach. Houd vol.’
Maarten Groothuizen (1976) is sinds 2005 officier van Justitie. Van 2017 tot 2021 was hij Tweede Kamerlid van D66 en woordvoerder voor onder meer justitie-onderwerpen. Na zijn Kamerlidmaatschap ging hij terug naar het openbaar ministerie. Inmiddels is Maarten officier van justitie bij het Arrondissementsparket in ’s Hertogenbosch, waar hij zich bezighoudt met georganiseerde criminaliteit. Van januari 2023 tot september 2025 maakte hij deel uit van de Raad van Toezicht van MfN. Maarten woont in de buurt van Nijmegen.
