Voorwoord
De kracht van mediation ligt in effectiviteit van zowel het proces als de oplossing
Het jaar 2023 vraagt om een ander overzicht dan anders. MfN heeft nu een compact overzicht (niet uitputtend) gemaakt waarin de activiteiten en inspanningen in de dossiers zijn weergegeven. Het geeft u als lezer een kijkje in de keuken wat de MfN deed in haar rol als vertegenwoordiger en spreekbuis van mediation in Nederland. Deze inspanningen dienen zowel ter bevordering van mediation in Nederland als ter versterking van de profilering van de MfN-beroepsregistratie. MfN publiceerde onlangs haar veldonderzoek waarin de praktijk/de stem van de beroepsgroep is gepresenteerd.
In de kracht van mediation is Nederland gaan geloven zowel binnen als buiten ons rechtsbestel. De kracht van mediation ligt in de effectiviteit van zowel het proces als de oplossing. Bij mediation hoort een transparant en herkenbaar kwaliteitslabel. Ook in 2024 brengen wij graag als verbindend gremium deze kwaliteit.
Dat alles en meer vindt u in ons jaaroverzicht 2023.
Judith Simon-Emaus | directeur-bestuurder MfN
Organisatie
Mijlpaal:
30 jaar MfN
In oktober 2023 vierden we een belangrijke mijlpaal in onze geschiedenis: het 30-jarig bestaan van de MfN. Al sinds de oprichting in 1993 is MfN het onafhankelijke boegbeeld van kwaliteit en vertegenwoordiger van mediation in Nederland. MfN zet zich iedere dag in voor de kwaliteit en professionaliteit van mediation en de beroepsgroep mediators in Nederland. Daarnaast voor de inbedding van deze op zichzelf staande vorm van conflictoplossing in onze maatschappij. De link tussen de wetenschap en de praktijk mag daarbij niet ontbreken.
Mediation is volwassen geworden. Het kwaliteitssysteem werkt al 30 jaar goed. Een uniform kwaliteitskader voor een mediatorsveld dat zich kenmerkt door diversiteit. We zijn trots op wat we hebben bereikt en kijken uit naar de toekomst.
Deze feestelijke mijlpaal was aanleiding voor een drietal interviews over het verleden, het heden en de toekomst.
Nieuwe bestuurlijke structuur
In 2023 heeft de stichting MfN een belangrijke stap gezet naar een slagvaardige organisatie. Sinds 1 januari 2023 bestaat de MfN uit een directeur-bestuurder, een Raad van Toezicht en een Raad van Advies. De interne bestuurlijke herstructurering heeft de effectiviteit en transparantie van de stichting MfN versterkt met behoud van de taken en werkzaamheden van de MfN. De RvT en directeur-bestuurder trapten in januari af met een heisessie waarin de visie, missie en rollen en de taken en verantwoordelijkheden binnen MfN zijn gemarkeerd. Later werden die geconcretiseerd met een nulmeting en vervolgens de speerpunten en prioriteringen voor de jaren 2023 en 2024.
Grote waarde hechten wij als MfN ook aan de betrokkenheid van de beroepsgroep zelf: de MfN-registermediators. Om die betrokkenheid te bevorderen is daarom in 2023 het mediatorsplatform in het leven geroepen. Onderdelen van het mediatorsplatform zijn onder andere een jaarlijks veldonderzoek en op structurele basis steekproefsgewijze belrondes onder MfN-registermediators.
Toetreding PBM in Raad van Advies
MfN betrekt het veld door onder meer (specialisatie)verenigingen in een Raad van Advies (RvA) plaats te laten nemen. Deze verenigingen hebben een adviserende rol en zijn gecommitteerd aan het MfN-register. In juli 2023 verwelkomde de MfN een zevende mediatorsvereniging binnen haar Raad Van Advies: Platform Business Mediation (PBM). Aan de Raad van Advies namen al deel: NIP (Nederlands Instituut van Psychologen), VMO (vereniging Mediation Overheid), NVVMA (Nederlandse Vereniging van Mediation Advocaten), VMN (Vereniging van Mediators in het Notariaat), VAN (Vereniging Arbeidsmediators Nederland) en VMSZ (Vereniging van Mediators in Strafzaken).
De Raad van Advies kan het bestuur van MfN gevraagd en ongevraagd advies geven. Minstens twee keer per jaar vergadert de RvA, waarvan minimaal één keer in het bijzijn van het bestuur van MfN. De verenigingen in de RvA dragen ook bij aan de vakinhoudelijke sessies op het jaarlijkse Mediationcongres.
Tijdlijn activiteiten MfN 2023
Een greep uit de activiteiten die we in 2023 hebben georganiseerd of aan hebben bijgedragen.
Bekijk hieronder het overzicht.
Haagse Dossiers
Gesprekken ministerie JenV wetgeving
In 2023 heeft MfN gesprekken gevoerd met het Ministerie van Justitie en Veiligheid (JenV) over de mediationwetgeving. Onze inspanningen waren gericht op het bevorderen van de kwaliteit en transparantie van mediation in Nederland. We hebben ons sterk gemaakt voor de ontwikkeling van een centraal mediatorsregister, waarbij we hebben gepleit voor een zelfstandig bestuursorgaan dat op afstand van de minister functioneert. Dit zou de vorm kunnen krijgen van een publiekrechtelijke beroepsorganisatie, waarin het beroep van mediator beschermd wordt en de beroepseisen duidelijk gesteld zijn. In al onze gesprekken hebben we benadrukt dat MfN geen belangenvereniging is, maar een publiek belang dient door het waarborgen van kwaliteit in mediation. Daarnaast hebben we aangegeven dat het huidige kwaliteitsregister van MfN, met circa 2.500 geregistreerde mediators, een solide basis biedt voor het voortdurend verbeteren van de kwaliteitsnormen in de praktijk. Onze gesprekken met JenV hebben ook de noodzaak onderstreept van een duidelijke vertegenwoordiging voor mediation en mediators in Nederland, die kan participeren in diverse politieke gremia en de kwaliteitsstandaard voor de beroepsgroep kan borgen.
Vergoeding mediators rechtsbijstand gestegen
In 2023 heeft het kabinet aangekondigd dat het mediators en sociaal advocaten voor 26 miljoen euro zal compenseren. Minister Franc Weerwind (rechtsbescherming) maakte bekend dat mediators, sociaal advocaten en andere rechtsbijstandverleners in het stelsel van gesubsidieerde rechtsbijstand gecompenseerd zullen worden voor de stijgende kosten.
Deze maatregel was een reactie op de motie van Kamerlid Joost Sneller (D66), die opriep tot een noodinvestering in de sociale advocatuur. Naast deze eenmalige compensatie werd er eind 2023 een onafhankelijke commissie ingesteld om te onderzoeken of de vergoedingen in het stelsel van gesubsidieerde rechtsbijstand structureel moeten worden bijgesteld. De MfN onderstreepte steeds in het dossier Rechtsbijstand en daar buiten het belang van passende en meebewegende vergoedingen voor de professionals werkzaam in de gefinancierde rechtsbijstand
Bevordering mediation
In 2023 hebben we ons ingezet voor de bevordering van mediation. We hebben gesprekken gevoerd met verschillende ketenpartners over het belang van mediation en de rol van de MfN-registermediator. In deze gesprekken hebben we de waarde en het potentieel van MfN-registermediators benadrukt. MfN heeft waar dat kon en relevant was gewerkt aan de verdere ontwikkeling en erkenning van mediation als op zichzelf staande vorm van conflictoplossing in onze samenleving. De focus in onze gesprekken lag op het investeren in mediation aan de voorkant, wat winst oplevert aan de achterkant en het bevorderen van duurzame oplossingen.
Verkiezingsprogramma’s
In de aanloop naar de verkiezingen op 22 november 2023 heeft de MfN haar kernpunten en visie gedeeld met de programmacommissies van de politieke partijen die de verkiezingsprogramma’s opstellen. De MfN streeft ernaar dat mediation in Nederland voor iedereen bereikbaar is. Daarom moet de bekendheid van mediation bij het publiek en de overheid worden vergroot, zodat meer conflicten op een duurzame manier kunnen worden opgelost en soms zelfs worden voorkomen. Gezien de huidige maatschappelijke relevantie en de effectiviteit van mediation in onze samenleving, verdient mediation een wettelijke verankering, met het MfN-register als uitgangspunt
Maatschappelijke dossiers
Deelname MfN-registermediators in dossier Mijnbouwschade Groningen
In 2023 werd een subsidieregeling met terugwerkende kracht vanaf 1 juli 2023 ingevoerd voor subsidie voor rechtsbijstand, mediation, opleidingskosten en financieel of bouwkundig advies onder de Tijdelijke wet Groningen (Subsidieregeling rechtsbijstand en aanverwante kosten TwG). De Mediatorsfederatie Nederland (MfN) heeft haar medewerking aan deze regeling verleend en heeft, waar mogelijk, input gegeven en afgestemd met betrokken actoren zoals het ministerie van Justitie en Veiligheid, het ministerie van Economische zaken en de Raad voor Rechtsbijstand dat mediation en de MfN-registermediator zijn ingebed in deze regeling.
Dit betekent dat zowel de rechtszoekende, als de advocaat van de rechtszoekende en de Nationaal Coördinator Groningen (NCG) kunnen verzoeken om deze vorm van conflictoplossing in te zetten, met een adequate vergoeding voor de mediator.
Inzet MfN-registermediators in Klokkenluidersregeling BZK
In 2023 heeft onze organisatie een cruciale rol gespeeld in de implementatie van de Subsidieregeling rechtsbijstand en mediation Wet bescherming klokkenluiders, die op 1 februari in werking is getreden. Deze regeling, uitgevoerd door de Raad voor Rechtsbijstand (RvR) in opdracht van het ministerie van Justitie en Veiligheid, heeft betrekking op de inzet van MfN-registermediators.
MfN heeft actief bijgedragen aan het totstandkomingsproces van deze regeling waardoor mediation en de MfN-registermediator zijn opgenomen in de regeling. Dit betekent dat de rechtszoekende (de klokkenluider) na schriftelijke doorverwijzing van de afdeling advies van het Huis voor Klokkenluiders kan verzoeken om deze vorm van conflictoplossing in te zetten, met een adequate vergoeding voor de mediator.
Reactie preconsultatie versterking waarborgfunctie Awb
De MfN heeft op 20 maart 2023 haar visie kenbaar gemaakt over het wetsontwerp versterking waarborgfunctie Awb. Dit wetsvoorstel heeft als doel de overheid meer burgergericht te laten werken door het leveren van maatwerk en de inzet van nieuwe methodes van conflictoplossing.
MfN heeft haar visie gedeeld met minister Hanke Bruins-Slot (Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties) en de Tweede Kamercommissie voor Binnenlandse Zaken. Belangrijk is dat in elke fase van een conflict mediation mogelijk moet zijn, zowel voorafgaand aan als binnen een bezwaar- en beroepstraject. Daarnaast benadrukt de MfN het belang van kwaliteit in de uitvoering. De MfN pleit ervoor om mediation altijd in te zetten met MfN-registermediators, zodat de kwaliteit van het mediationproces en de mediator gewaarborgd blijft.
Toegang tot het recht
Het Ministerie van Justitie en Veiligheid heeft diverse organisaties, waaronder de MfN, bijeengebracht in het dossier toegang tot het recht. De eerste bijeenkomst en expertsessie vonden plaats eind 2023. Alle partijen hebben overlegd om de toegang tot het recht te vergroten en de MfN heeft zich ingezet om mediation een integraal onderdeel van dit proces te laten zijn.
Stelselvernieuwing Rechtsbijstand
Om de stelselvernieuwing rechtsbijstand mogelijk te maken, werkt het Ministerie van Justitie en Veiligheid samen met betrokken organisaties in en om het stelsel rechtsbijstand. Het burgerperspectief staat centraal in dit dossier. De betrokken organisaties zijn: Raad voor Rechtsbijstand, het Juridisch Loket, Openbaar Ministerie, de Rechtspraak, Nederlandse orde van advocaten, Vereniging van Nederlandse Gemeenten, Divosa, Verbond van Verzekeraars en de Mediatorsfederatie Nederland. Gezamenlijk met deze organisaties participeerde MfN in de Kerngroep en het Topberaad Rechtsbijstand, en het deelprogramma Burgergerichte overheid. In dit dossier heeft de MfN steeds tussentijds zowel schriftelijke als mondelinge inbreng gehad. Op de Werkconferentie met alle ketenpartners begin 2023 vertegenwoordigde MfN mediation in Nederland.
De deelname van MfN aan deze gesprekken en bijeenkomsten ziet op het in een vroegtijdig stadium aanbieden (en informeren) over de effectiviteit van mediation, zodat een burger (rechtszoekende) bij een kwestie waaraan een juridisch haakje zit (Wrb) geïnformeerd is over welke routes kunnen worden bewandeld ten behoeve van een duurzame oplossing.
Onderzoek & Wetenschap
Leerstoel Mediation
In 2023 heeft de Leerstoel Mediation, mede ingesteld door de MfN en gevestigd aan de Vrije Universiteit Amsterdam (VU), belangrijke stappen gezet. De leerstoel, die uniek is in Nederland, is ondergebracht bij de juridische faculteit en vormt het sluitstuk van de innovatieve afstudeerrichting Conflicthantering, rechtspraak en mediation aan de Faculteit der Rechtsgeleerdheid van de VU.
Per 1 mei 2021 werd Sven Zebel benoemd als bijzonder hoogleraar Mediation. Met zijn expertise over de dynamiek en impact van mediation en bemiddeling heeft hij een wezenlijke bijdrage geleverd aan het verder optimaliseren en profileren van mediation in Nederland. Hij heeft zich gericht op twee belangrijke onderzoeksgebieden: het identificeren van de kenmerken van conflicten die doorverwijzing naar mediation zeer kansrijk maken en het onderzoeken van de dynamiek van het mediationproces en hoe dit de effectiviteit van mediation beïnvloedt.
Op 14 december 2023 heeft Sven Zebel zijn oratie gehouden, getiteld “Het belang van behoeften-gedreven mediation”. In zijn oratie betoogde hij dat twee fundamentele menselijke behoeften, die aan controle en effectiviteit enerzijds, en positieve relaties en waardering anderzijds, essentieel zijn voor het voorspellen van wie, en wanneer, men bereid is deel te nemen aan mediation
Veldonderzoek MfN-register
In het kader van de platformfunctie heeft MfN in december 2023 een veldonderzoek uitgevoerd onder de MfN-registermediators om inzicht te krijgen in wat er leeft in het mediatorsveld en een actueel beeld bij de beroepsgroep MfN-registermediators te behouden. In totaal hebben 737 mediators, dat is 28% van alle MfN-registermediators, meegedaan aan het veldonderzoek. Dit representatieve onderzoek heeft waardevolle feedback opgeleverd die ons helpt om onze diensten en ondersteuning aan de MfN-registermediators verder te verbeteren. De resultaten van het onderzoek kunt u hieronder lezen.
Contact
Tel. 010 – 201 23 44
E-mail info@mediatorsfederatienl.nl
