Gedragsregels
De MfN-gedragsregels bepalen dat je als mediator transparant bent over het mediationproces en de rol die je aanneemt (artikel 2). Het moet duidelijk zijn wat partijen van je mogen verwachten. De vraag of je als mediator bent opgetreden is onder andere relevant voor het al dan niet van toepassing zijn van de MfN-gedragsregels, het MfN-mediationreglement en uiteindelijk, mocht aan de orde zijn, voor het in behandeling nemen van klachten volgens de klachtenregeling.
Uitspraken Tuchtcommissie
Het belang van het zorgvuldig vastleggen van je rol wordt benadrukt in verschillende uitspraken van de Tuchtcommissie. In dit artikel lichten wij graag een aantal uitspraken uit.
Zaak M-2016-17
In deze zaak heeft de Tuchtcommissie geoordeeld dat ondanks het feit dat er geen sprake was van een mediation conform het MfN-mediationreglement (er was geen schriftelijke mediationovereenkomst), de MfN-gedragsregels van toepassing zijn op de beklaagde mediator. Dit oordeel van de Tuchtcommissie houdt dus in dat de beklaagde mediator tuchtrechtelijk kan worden aangesproken.
De Tuchtcommissie overweegt als volgt: ‘In dit geval hebben de partijen de mediator ingeschakeld in zijn hoedanigheid van mediator. Zo heeft hij zichzelf ook gepresenteerd bij alle schriftelijke uitingen, onder meer in de door hem verzonden e-mailberichten gedurende de periode waarin onder zijn leiding de gesprekken van partijen hebben plaatsgevonden. Alle berichten vermelden immers (onder meer) zijn hoedanigheid van MfN-registermediator.’
Verder overweegt de Tuchtcommissie: ‘Iemand die MfN-registermediator is kan andere rollen vervullen dan die van “mediator” in de zin van het MfN-Mediationreglement met alle daaruit voortvloeiende vereisten. Een MfN-registermediator die als zodanig is ingeschakeld dient zorgvuldig te markeren en zo mogelijk vast te leggen welke andere rol(len) hij gaat vervullen. De verantwoordelijkheid ligt bij de mediator die dit faciliteert. De mediator moet zich ervan gewissen dat over zijn rol geen twijfel kan ontstaan.’
Zaak M-2016-21
In deze zaak overweegt de Tuchtcommissie als volgt: ‘De mediator heeft in dit geval zijn rol van neutrale procesbegeleider verlaten. Hij heeft zich opgesteld als therapeut zonder dat hij uitdrukkelijk afstand had gedaan van zijn rol als mediator op de wijze zoals hiervoor beschreven. Het enkele feit dat de mediator aan de hand van een flipover een uitleg over zijn werkwijze en over emotiemanagement aan klaagster heeft gegeven, doet hieraan niet af. Aldus heeft de mediator zijn rolwisseling van mediator naar therapeut onvoldoende gemarkeerd, met als gevolg dat bij klaagster onduidelijkheid en verwarring zijn ontstaan over de hoedanigheid waarin de mediator in het nagesprek is opgetreden.’
Zaak M-2018-11
De Tuchtcommissie overweegt in deze zaak als volgt: “De mediator heeft zich, gelet op het bovenstaande, schuldig gemaakt aan een ernstige schending van de gedragsregels. Door in eerste instantie op te treden als partij adviseur en dus belangenbehartiger, vervolgens zich op te werpen als mediator en daarna in dezelfde zaak zijn rol als partij adviseur weer op te pakken heeft de mediator een ernstige inbreuk gemaakt op een van de kernwaarden van mediation.”
Zaak M-2019-7
De Tuchtcommissie overweegt in deze zaak als volgt: ‘De Tuchtcommissie heeft verder geconstateerd dat de mediator, ook als zij als mediator en niet als notaris optreedt, het e-mailadres en ook het briefpapier van haar notariskantoor gebruikt. Op de achterkant van dit briefpapier zijn de door het notariskantoor gehanteerde algemene voorwaarden afgedrukt. Het is wenselijk om een duidelijk onderscheid te maken tussen de rol als notaris en die als mediator. Door gebruik te maken van hetzelfde e-mailadres en briefpapier, zonder daarbij in de correspondentie expliciet te vermelden dat de e-mail of brief in de hoedanigheid van mediator of die van notaris is verzonden, wordt het onderscheid tussen de twee verschillende rollen diffuser. Van de mediator mag verwacht worden dat zij steeds benoemt in welke hoedanigheid zij optreedt en/of correspondeert.’
Zaak M-2020-6
In deze zaak is de mediator door partijen benaderd in hoedanigheid van mediator. De eerste contacten tussen de mediator en partijen hadden tot doel om mogelijk een mediation te starten. Zover is het echter niet gekomen. Wel heeft de mediator uiteindelijk als adviseur van een van de partners opgetreden. Deze pettenwissel “had voor de mediator aanleiding moeten zijn om aan beide partijen op ondubbelzinnige en niet voor tweeërlei uitleg vatbare wijze schriftelijk – en niet alleen mondeling – duidelijk te maken dat hij niet optrad als onafhankelijk en onpartijdig mediator, maar als belangenbehartiger van een der partijen. Hij had zich er daarnaast van dienen te vergewissen dat het ook voor alle betrokkenen duidelijk was dat van mediation geen sprake (meer) was. Dit brengt een behoorlijke uitoefening van het beroep met zich mee en daaraan heeft de mediator onvoldoende gevolg gegeven.”
Daarnaast speelde ook mee dat de door de mediator opgestelde vaststellingsovereenkomst werd gesproken over “de kosten van de mediator ter zake van deze vaststellingsovereenkomst“. En tot slot is de vaststellingsovereenkomst afgedrukt op briefpapier met een watermerk met copyright. Met deze uitingen kon bij partijen de gedachte blijven bestaan dat de mediator in kwestie ook daadwerkelijk als mediator optrad.
Conclusie en tip
Wees duidelijk en transparant over de rol en hoedanigheid waarin je optreedt. Let hierbij op schriftelijke uitingen naar partijen en vanuit welke titel en hoedanigheid je berichten aan partijen stuurt. Bij een eventuele rolwisseling dien je dit duidelijk te markeren zodat er geen verwarring kan ontstaan over de hoedanigheid waarin je optreedt. Tip: mocht je mediator zijn maar in een andere hoedanigheid optreden (bijvoorbeeld adviseur, coach, notaris, etc.) en niet als mediator, wees daar dan transparant en duidelijk over en leg schriftelijk en ondubbelzinnig vast in welke hoedanigheid je optreedt. Desnoods met de vermelding dat je niet als mediator optreedt. Dit voorkomt in een later stadium moeilijkheden. Uiteraard kun je in ieder traject wel gebruik maken van je mediationvaardigheden.
