Peer review: ‘Geen boeman, maar sparringpartner’

Interview met peer reviewer Judith Bos

door: Henriette van Wermeskerken

MfN-registermediators reflecteren op hun kwaliteit onder meer door peer reviews. In deze intercollegiale toetsing nemen zij alle aspecten van hun praktijkvoering door met een ervaren vakgenoot, een peer, die geselecteerd en opgeleid is om dat te doen. Judith Bos, MfN-registermediator in Groningen, voert al peer reviews uit sinds de invoering van het kwaliteitsinstrument in 2012. Wat valt haar op, en welke tips geeft zij mediators mee?

Kwaliteit moet altijd voorop staan in mediations, vindt Judith. ‘Daarom is het MfN-register zo belangrijk. Daar staan alleen mediators in die aan de gestelde normen voldoen. Zij zijn op een goede manier met hun vak bezig. Daar kunnen we als beroepsgroep trots op zijn. Peer review is een prachtig instrument om die kwaliteit te toetsen en te bevorderen. Daar lever ik graag een bijdrage aan.’

De peer review bestaat uit een voorbereidingsfase, waarin de gereviewde onder meer een online vragenlijst invult en, vanaf de tweede peer review, een reflectieverslag over de eigen praktijk schrijft. Dan volgt het gesprek met de peer reviewer. ‘Dat is het hart van de peer review’, zegt Judith. ‘Daarin bespreken we hoe de gereviewde de praktijk voert en waar hij of zij tegenaan loopt.’

Aantal mediations

Judith ziet de rol van de peer reviewer vooral als sparringpartner. ‘Wij putten uit jarenlange ervaring. Tijdens de peer review fungeer ik ook als vraagbaak en geef ik tips.’
Beginnende mediators hebben soms moeite om elk jaar voldoende mediations te doen. Judith: ‘Om aan meer  mediations te komen, wordt dan wel gedacht aan aansluiting bij de rechtbank bijvoorbeeld. Dat kun je doen, maar er zijn ook andere manieren. Houd eens een lezing, of schrijf een stuk in het buurtblad. Maak jezelf meer bekend, geef ik dan bijvoorbeeld in overweging.’

Opleiding

Ervaren mediators komen in de peer review vaak met de vraag welke opleiding ze nog kunnen doen. Judith: ‘Het is niet altijd makkelijk een interessante opleiding te vinden die voldoende diepgang biedt. We bespreken dan waar behoefte aan is en welke opleiding geschikt kan zijn. Zelf ben ik mij de afgelopen jaren onder meer gaan bekwamen in online mediation, het kind in echtscheidingssituaties en geweldloze communicatie. Bij dat laatste werk ik vanuit het gedachtengoed van Marshall Rosenberg. Met geweldloze communicatie kom je in verbinding met jezelf en met de ander. Dat werkt goed in mediations.’

Caucus

Wat Judith regelmatig tegenkomt in de peer reviews: terughoudendheid bij het voeren van een caucus, een gesprek met ieder van de partijen afzonderlijk. ‘Misschien komt dat voort uit de begintijd van mediation, toen caucus werd ontraden’, zegt Judith. ‘Maar ik ben er een groot voorstander van, op het moment dat het functioneel is. Natuurlijk moet je beide partijen recht doen, ze de tijd en de aandacht geven die ze nodig hebben. Een professionele mediator, ingeschreven in het MfN-register, kan dat prima. Die hoeft niet bang te zijn dat er partijdigheid ontstaat. In een caucus kom je er bijvoorbeeld achter wat de marges zijn in een onderhandelingsfase. Dat geeft inzicht in de kans dat mensen eruit komen. En dan kun je dat bespreken.’

Maar wie zich echt ongemakkelijk bij voelt, kan beter geen aparte gesprekken voeren. ‘Ken je eigen grenzen’, zegt Judith.

Behoud van relaties

Zelf startte Judith de mediationopleiding in 2001, toen zij als jurist bij de Rijksgebouwendienst werkte. ‘Mediation stal direct mijn hart’, zegt Judith. ‘Want ik had ervaren dat verhoudingen verharden als je een conflict op de juridische manier uitvecht. In een rechtszaak win je of verlies je. En vervolgens kom je elkaar weer tegen: de architect, de aannemer, de adviseur, iedereen die bij een bouwproject is betrokken. Dus is het belangrijk om elk project netjes af te ronden. Mediation zorgt voor conflictoplossing met behoud van de goede relaties. Dat is essentieel.’

Maatschappij

Het mooie van het mediationvak, volgens Judith: ‘Wat in de maatschappij plaatsvindt, tref je als mediator aan je tafel. Zoals verbroken relaties, verstoorde arbeidsverhoudingen, en, hier in Groningen, problematiek rondom aardbevingsschades. In de reviewgesprekken gaat het dus ook over al die maatschappelijke kwesties. Als reviewer stel ik vragen als: wat was je ingewikkeldste zaak? Waar liep je tegenaan? Hoe heb je de mediation kunnen afronden? Of, als de zaak niet is afgerond, hoe kwam dat? Dat hoeft niet aan de mediator te liggen.’

Voorbereiding en gesprek

Tegen een peer review hoeft niemand op te zien, benadrukt Judith. ‘De peer reviewer is een sparringpartner, geen boeman. Mocht je aan een bepaalde regel niet voldoen, dan zijn wij er niet om je daarop te ‘pakken’, maar om samen te kijken hoe je wél aan alle eisen kunt voldoen. Bereid je goed voor, is mijn advies. Zorg dat alle informatie voorhanden is. PE-punten en je geregistreerde mediations moet je downloaden uit het MfN-register en uploaden in de online omgeving van de peer review. Dat kan niet anders. Vanwege de privacyregels kunnen die systemen niet gekoppeld worden. Ga vervolgens open en eerlijk het gesprek in. Je hebt er echt wat aan. Voldoe je niet aan alle kwaliteitseisen, dan is het aan de reviewcommissie van de MfN om te beoordelen wat er moet gebeuren.’

De reviewer doet verslag van de bevindingen maar oordeelt niet.

Kwaliteit bewaken

De MfN liep voorop met de invoering van de peer review in 2012 als verplichte onderhoudseis voor alle mediators met een beroepsregistratie. Voor andere beroepen kwam het instrument later, is het er helemaal niet of is het facultatief. Het instrument blijft zeker bestaan, en het blijft in ontwikkeling, wat Judith betreft. ‘Want we moeten de kwaliteit van het MfN-register bewaken. De kwaliteitseisen zijn er niet voor niets.’

---

---