“Niet het budget moet leidend zijn maar de maatschappelijke behoefte aan mediation en hulp bij een oplossing.”
Op 22 juni aanstaande vindt er in de Tweede Kamer een belangrijk debat plaats over mediation. Hierin gaat de minister vertellen hoe hij mediation precies wil bevorderen. Michiel Van Nispen (SP) volgt de minister kritisch en zet zich als Kamerlid in voor de bevordering van mediation. “Het mag niet zo zijn dat door budgetbeperkingen bijvoorbeeld mediation in strafrecht geen doorgang kan vinden.”, stelt Van Nispen. Weten hoe de SP mediation verder wil bevorderen? Lees dan het onderstaande interview.
Wat is er sinds ons vorige gesprek allemaal gebeurd op het gebied van mediation in de politiek?
Er gebeurt van alles in de commissie JenV en op het gebied van mediation, maar nog niet voldoende naar mijn mening. We moeten als politiek breder kijken hoe we vanuit de overheid mediation beter kunnen faciliteren en ondersteunen. Hoe we mediation breder onder de aandacht kunnen krijgen en of we voor hogere budgetten kunnen zorgen. Ik ben nog niet tevreden over het tempo waarin sommige ontwikkelingen zich ontplooien. Daarom ben ik onder andere bezig met een initiatiefnota voor Huizen van het Recht waar mediators ook een rol in hebben.
Wat houden deze Huizen van het Recht precies in?
Huizen van het Recht zijn fysieke locaties in de buurt van burgers. In deze huizen kan iedereen zijn of haar recht halen op een laagdrempelige, niet ingewikkelde en betaalbare manier. Het is een plek waar je binnen kunt lopen en je verhaal kunt doen van mens tot mens. Wij hopen door het samenvoegen van alle disciplines op één plek de toegang tot het recht te vergroten. Uiteindelijk moet het voor een burger met een probleem duidelijk zijn waar hij terecht kan en moet de juridische hulpverlening hieromheen worden gebouwd.
Wat is de rol van mediators in deze huizen?
Onder andere rechters, sociale advocatuur, het Juridisch Loket, de sociale wijkteams én mediators hebben een plek in de huizen. De essentie is dat er beter wordt samengewerkt. De mediator heeft een plek in deze huizen omdat meer zaken dan mensen nu denken geschikt zijn voor mediation. Degene die de intake doet moet beoordelen of er een oplossing kan worden gezocht met behulp van mediation in plaats van de juridische weg te behandelen.
In Heerlen is nu een pilot met een Huis van het Recht, wat zijn de ervaringen?
Recent ben ik op bezoek geweest in Heerlen. De medewerkers van het Juridisch Loket, het sociaal wijkteam en de gemeente zijn erg blij met het initiatief. Ze beschrijven het zelf als een samenwerkingsverband waar mensen met een hulpvraag terecht kunnen maar vooral ook een plek waar hulpverleners en juristen samen kunnen bespreken hoe er het beste een oplossing in een casus kan worden bereikt. Ik hoop met mijn initiatiefnota ervoor te zorgen dat iedereen in zijn of haar buurt naar een Huis van het Recht kan.
De minister en het veld zetten in op bevordering van mediation, doet de minister genoeg?
Mediation kan en moet vaker worden ingezet. Een publiekscampagne zoals voorgesteld door de MfN kan hierbij helpen. Maar als overheid mogen we nog een stap verder gaan. We moeten op allerlei punten de minister onder druk zetten om mediation echt te bevorderen. Wat de minister doet met zijn stelselvernieuwing is in mijn ogen te vrijblijvend. Het budget moet niet leidend zijn maar de maatschappelijke behoefte naar rechtvaardigheid en het laagdrempelig oplossen van problemen en geschillen.
Hoe kijkt u een tegen een plicht voor bestuursorganen om altijd eerst een mediationtraject te starten in een beroeps/bezwaarprocedure?
Wat mij nogal stoort, is dat we steeds nadenken over pilots en een mogelijke wettelijke plicht. De overheid moet van nature toch willen de-escaleren? Ik zie nog steeds te vaak dat de overheid bezig is met het vermorzelen van mensen in juridische procedures. Hebben we dan niets geleerd van het toeslagenschandaal? Je moet met mensen in gesprek en zelf de telefoon pakken als overheid. Als je er niet uitkomt ga dan naar de mediator. Pas als dat niet slaagt kun je misschien de gang naar de rechter overwegen.
Hoe moet wat u betreft mediation in Nederland worden gereguleerd?
Wanneer een mediator een vergoeding van de overheid ontvangt moet er een zekere kwaliteitsborging zijn. Burgers moeten kunnen uitgaan van de kwaliteit en professionaliteit. Wat ik niet zo goed begrijp is dat de vorige minister en de huidige minister er nog niet in zijn geslaagd om naar tevredenheid van de beroepsgroep tot een oplossing te komen. Er is natuurlijk al een register: het MfN-register. Voor de mensen is het wel zo duidelijk als er één register is die kwaliteit en professionaliteit waarborgt. Je hoeft het als overheid niet helemaal in eigen handen te nemen als er al een privaat register is wat prima functioneert. Er moet vooral met mediators worden gesproken over de juiste route in plaats van dat er met de minister over mediators wordt gesproken.
Op 22 juni aanstaande vindt er een belangrijk debat plaats (Arbitrage, mediation en herstelrecht), wat wordt de inzet van de SP?
Als SP gaan wij ons inzetten voor de bevordering van mediation vanuit de overheid. Niet het budget moet leidend zijn maar de maatschappelijke behoefte aan mediation en hulp bij een oplossing. Het mag niet zo zijn dat door budgetbeperkingen bijvoorbeeld mediation in strafrecht geen doorgang kan vinden. Dat vind ik echt de omgekeerde wereld. Daarnaast pleit de SP ook voor het vrijmaken van budget voor bijvoorbeeld een publiekscampagne.
Mediation is nu een onderbenut middel terwijl het zoveel potentieel heeft en de samenleving ernaar vraagt. Ik ga de minister aansporen om echt werk te maken van de bevordering en stimulatie van mediation.
Ook de andere interviews in de rubriek Haagse Signalen lezen? Klik dan hier.