Vandaag heeft de minister van Rechtsbescherming, Sander Dekker, de vierde voortgangsrapportage stelselvernieuwing rechtsbijstand gepubliceerd. Wij geven u graag een update.
Dossier stelselvernieuwing rechtsbijstand
De overheid wil het voor mensen makkelijker maken om erachter te komen wat ze kunnen doen bij een (juridisch) probleem en dat zij alleen nog een juridische procedure starten als dat echt nodig is. Daarom wordt er gewerkt aan modernisering van de gesubsidieerde rechtsbijstand, ook wel stelselvernieuwing rechtsbijstand genoemd.
De Mediatorsfederatie Nederland (MfN) zit in de formele gremia van het ministerie van Justitie en Veiligheid, die gaan over de stelselherziening. Dat zijn het Topberaad en de Kerngroep. Hierin participeren naast de MfN de volgende organisaties: Raad voor Rechtsbijstand, Raad voor de Rechtspraak, Openbaar Ministerie (OM), Nederlandse Orde van Advocaten (NOvA), Juridisch Loket, Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG), Verbond van Verzekeraars.
Vanuit de MfN blijven wij meepraten en -denken in dit dossier. Onder andere om mediation zorgvuldig in te (blijven) bedden in ons rechtsbestel. De speerpunten van de MfN, die ook in dit dossier weer worden nagestreefd, zijn hierbij altijd: het verder positioneren van mediation als op zichzelf staande vorm van conflictoplossing en de MfN-registermediators de plaats te geven die zij verdienen, zodat de burger daar baat bij heeft.
We lichten voor u drie zaken uit de voortgangrapportage uit:
Diagnose instrument
“In november 2020 is gestart met de ontwikkeling van een diagnose-instrument, op basis waarvan aan de voorkant een diagnose van het probleem kan worden gesteld en kan worden bepaald welke oplossingsroute het beste past bij het probleem van de rechtzoekende. Bij de ontwikkeling van dit instrument, die plaatsvindt in nauwe samenwerking met onder meer het Juridisch Loket, de Raad voor Rechtsbijstand, NOvA, MfN en Sociaal Werk Nederland worden de ervaringen meegenomen die binnen andere domeinen zijn opgedaan met een diagnose-instrument”.
Rechtshulppakketten
“Met de stelselvernieuwing creëren we duidelijke oplossingsroutes voor de rechtzoekende, waarmee hij op een goede en effectieve manier van zijn hulpvraag naar een oplossing wordt geholpen. De oplossingsroute start met laagdrempelige hulp in de nulde en eerste lijn. Voor veelvoorkomende (juridische) problemen die niet in de eerste lijn kunnen worden opgelost, gaan we werken met rechtshulppakketten, die voorzien in een integrale behandeling van een probleem voor een integrale prijs. Hiermee willen we bereiken dat juridische geschillen duurzaam worden opgelost binnen het budgettaire kader, met een adequate vergoeding voor de dienstverlener. In een rechtshulppakket worden verschillende interventies opgenomen die nodig kunnen zijn om het probleem van de rechtzoekende op te lossen, zoals advies, onderhandeling, mediation of procederen bij de rechter. Meerdere dienstverleners kunnen binnen een rechtshulppakket samenwerken aan de oplossing van het probleem. Samen met betrokken partijen creëren we een aanbod dat aansluit bij de behoefte van de rechtzoekende en dat voldoet aan vooraf vastgestelde kwaliteitscriteria.
Aangezien de vergoedingen voor sociaal advocaten en mediators in het personen- en familierecht volgens de commissie Van der Meer het meest achterblijven, heb ik de Raad voor Rechtsbijstand opdracht gegeven om prioriteit te geven aan de ontwikkeling van rechtshulppakketten voor echtscheidingen. Momenteel werken verschillende ketenpartners, waaronder de Raad, de NOvA, het Juridisch Loket en de Mediatorsfederatie Nederland, gezamenlijk verschillende oplossingsroutes uit voor echtscheidingen”.
Naast rechtshulppakketten voor echtscheidingen werkt de Raad samen met de reeds genoemde partners, de komende periode ook voor andere levensgebeurtenissen rechtshulppakketten uit, te beginnen met arbeidsongeschiktheid.
Financiën
“De vergoedingen in het personen- en familierecht, en dan met name in echtscheidingsgerelateerde zaken, lopen volgens commissie-Van der Meer het meest uit de pas met de daadwerkelijke tijd die aan deze zaken wordt besteed. Een concreet voorbeeld hiervan is het opstellen van een ouderschapsplan, dat sinds 1 maart 2009 verplicht is voor echtscheidingen waarbij minderjarige kinderen zijn betrokken. Om die reden stel ik voor de genoemde periode in totaal € 11 miljoen (van de € 19 miljoen) beschikbaar voor een initiatief ten behoeve van rechtshulpverleners die als onderdeel van hun werkzaamheden een ouderschapsplan moeten opstellen. Tevens stel ik voor de genoemde periode € 8 miljoen (van de € 19 miljoen) beschikbaar voor een vergelijkbaar initiatief voor viergesprekken tussen scheidende partners en hun rechtshulpverleners. Hiermee sluit ik aan bij een van de aanbevelingen van de commissie-Van der Meer. We zullen de uitwerking van deze initiatieven voor het ouderschapsplan en de viergesprekken samen met de betrokken partijen, als Raad voor Rechtsbijstand, de sociaal advocatuur en MfN, ter hand nemen. Ook zullen wij de effecten van deze initiatieven voor het nieuwe stelsel nauwgezet monitoren. De opgedane ervaringen met deze initiatieven worden benut en toegepast binnen de komende pilots met rechtshulppakketten voor echtscheidingen”.
Meer informatie
Voor meer informatie verwijzen wij u naar het nieuwsbericht op de website van Rijksoverheid.
Wilt u meer lezen over het dossier stelselvernieuwing rechtsbijstand? Kijk dan ook eens op onze website onder ‘modernisering rechtsbijstand’.