Onlangs verscheen in het Advocatenblad een artikel: “Afhechtingsadvocaat op de korrel’’. Naar aanleiding van dit artikel ontvangt het MfN-bureau signalen van MfN-registermediators met de specialisatie familie. Reden voor MfN om hierop een toelichting te geven.
MfN houdt vinger aan de pols over dit onderwerp en heeft contact gezocht met de Raad voor Rechtsbijstand, de NOvA, het dekenberaad en het Advocatenblad. Daarnaast is het onderwerp aangestipt in communicatie met de vFAS en het ministerie van Justitie en Veiligheid.
MfN hecht eraan op te merken dat zij zelf geen signalen heeft ontvangen over misstanden, maar juist bekend is met positieve samenwerkingsverbanden tussen mediators en advocaten. Het is dan ook zorgelijk dat MfN de afgelopen dagen heeft vernomen dat de advocatuur goedlopende samenwerkingsverbanden met familiemediators, waaronder ook notaris-mediators, opzegt.
Wat is het geval?
Mediators kunnen ten behoeve van partijen vaststellingsovereenkomsten (zoals convenanten) opstellen, maar geen echtscheidingsverzoeken of andere verzoeken bij de rechter indienen (tenzij zij zelf ook advocaat zijn). In mediations in familiezaken, zoals echtscheiding, is de bijstand van een advocaat verplicht. Is voor een dergelijke zaak niet al een toevoeging aan een ingeschakelde advocaat verstrekt, dan krijgt de mediator de kosten van de advocaat vergoed in de vorm van een zogenaamde afhechtingstoeslag van 2,5 punt.
De Raad van Discipline heeft de afgelopen periode tuchtrechtelijke uitspraken gepubliceerd over advocaten die bij de afhandeling van door mediators opgestelde vaststellingsovereenkomst (waaronder echtscheidingsconvenanten) hun zorgplicht veronachtzamen. Zo zouden de advocaten zich er niet of onvoldoende van vergewissen dat de in mediation gemaakte afspraken overeenkomstig de wens van partijen zijn, en de juridisch haal- en houdbaarheid toetsen.
Ketenpartners en uitwisseling
MfN was op de hoogte dat de Raad voor Rechtsbijstand onderzoek zou doen naar het signaal dat uit het dekenberaad zou zijn gekomen. Nu dit signaal volledig zag op de advocatuur en er nog onderzoek gaande is, acht de MfN het niet opportuun uitspraken te doen of conclusies te trekken. MfN is niet benaderd door de NOvA, niet door het Advocatenblad, noch door het dekenberaad. Dat mediators en mediation in het Advocatenblad nu worden gepositioneerd als ‘zachte heelmeesters’ en samenwerkingsverbanden als doorgeefluiken, is volgens MfN ongenuanceerd. Die kwalificatie geldt ook voor de gebruikte tekst in de kop in het Advocatenblad: “afhechting moet snel, goedkoop en liefst zonder inhoudelijke bemoeienis”. In de publicatie ontbreekt het, naar de visie van de MfN, aan enige duiding ten aanzien van mediation Nederland. In de praktijk werken mediators vaker wel dan niet op basis van onderling vertrouwen samen met advocaten, en hebben zij goed contact met hun “afhechtingsadvocaat”. Er zijn bij MfN geen signalen over mediators en dit onderwerp in haar kwaliteitsinstrument peer review of in het onafhankelijke (openbare) tuchtrecht voor de bij haar aangesloten MfN-registermediators.
Toegang tot de rechter
In het dossier mediationwetgeving is de toegang tot de rechter al jarenlang een bespreekpunt.
Zo lang niet wettelijk is geregeld dat mediators in bepaalde zaken – en natuurlijk onder voorwaarden ten aanzien van kennis en kwaliteit – zelf de gerechtelijke afhechting kunnen regelen is het nodig dat mediators met advocaten samenwerken. Zoals gezegd, het gezamenlijk optrekken werkt prima.
De aandacht die nu binnen de advocatuur gevraagd wordt voor de genoemde zorgplicht door deze publicatie in het Advocatenblad zou niet moeten leiden tot een blokkade van de samenwerking tussen mediators en advocaten. Dat zou indirect leiden tot een beperking van de keuzevrijheid voor de mensen als het gaat om het aanpakken van hun familierechtelijke problemen.
Los van bovenstaande wordt na het aannemen van de motie in juli 2022, waarin de stichting MfN als uitgangspunt voor een centraal mediatorsregister (overheid) is genoemd, de roep voor een beschermde titel en regulering van het mediationberoep in het veld steeds groter.
