Woord vooraf door Coşkun Çörüz, voorzitter MfN-bestuur, en Judith Simon-Emaus, directeur MfN
Een jaar geleden loofden we op het Mediationcongres (toen de eerste online editie na tien fysieke congressen) de veerkracht en innovatie van eenieder in mediationland. We waren getroffen door een virus, dat het uiterste vroeg van in het bijzonder de zorg, maar ook van de sociale verbanden die onze samenleving bijeenhouden.
Na aanvankelijke grote saamhorigheid begonnen die verhoudingen te piepen en te kraken, en nu, bijna twee jaar na het begin van de pandemie, dreigen sommige draadjes echt te knappen. Veiligheidsexpert Eysink Smeets spreekt naar aanleiding van de recente explosie van geweld in verschillende steden zelfs van een tweede pandemie: “eentje van stress, onzekerheid en frustratie.” Ook burgers die niet de straat op gaan ervaren negatieve gevoelens. Het land dat onze premier ooit omschreef als een kwetsbaar vaasje, lijkt steeds meer een samenleving van brokstukken.
Het moge duidelijk zijn dat een monumentale taak voor ons ligt in het helen van die gebroken verbanden. Maar wie gaat dat doen? Daarvoor is een nieuw perspectief nodig. Op de relatie burger-overheid, maar ook tussen burgers onderling. Te vaak wordt nog over conflicten gedacht als een zero-sum game, en op basis van wantrouwen en vooroordelen geacteerd.
Daarover gingen we vandaag in gesprek met Nationale Ombudsman Reinier van Zutphen. In zijn opening, bekijk hier de video, van het Mediationcongres 2021 ging hij in op duurzaam herstel van de verhoudingen tijdens, maar ook ná de crisis. Hoe kunnen we bouwen aan vertrouwen, en welke veranderingen zijn daarvoor nodig?
Mediation kan dat andere perspectief bieden. De coronacrisis is immers bij uitstek een crisis van belangen die tegenover elkaar staan. Jong versus oud, kroegbaas tegen ‘witte jas’ en gevaccineerd tegen ongevaccineerd. Een mediator legt die belangen niet alleen bloot, maar brengt ze bij elkaar. Een mediator kent de kracht van communicatie bij het voorkomen van conflicten en het herstel van verhoudingen. Mediation, juist nu.
Verbreed je horizon! Het congresthema van dit jaar is een credo dat niet alleen geldt voor ons als beroepsgroep. Niet alleen wij moeten in onze professie open staan voor nieuwe perspectieven, aan ons ook de taak om de horizon van politiek Den Haag te verbreden.
Daarom kwamen wij in juni van dit jaar met een Nationaal Stimuleringsplan Mediation. Een plan dat rust op zes pijlers en mediation dieper moeten inbedden in de samenleving. Onder andere het bevorderen van mediation door de overheid, pilots op het gebied van multidisciplinaire mediation in de zorg en in de werkomgeving, en het opzetten van laagdrempelige mediationloketten door heel Nederland zijn daar onderdeel van. We zijn met Ministerie van Justitie en Veiligheid in gesprek over de invulling van dit plan.
In deze economisch en financieel onzekere tijden hebben we als MfN, samen met het Ministerie van Justitie en Veiligheid, (enige) financiële lucht kunnen bieden aan de MfN-registermediators werkzaam in het stelsel van de Rechtsbijstand.
Ook heeft de MfN zich ingespannen om de aandacht te vestigen op het mediationwetgevingstraject, zowel qua inhoud als proces. Dat leidde tot goede en kritische vragen van verschillende fracties in de Tweede Kamer aan demissionair minister Sander Dekker naar aanleiding van zijn besluit om het conceptwetsvoorstel mediation niet in consultatie te brengen. Lees voor meer informatie ook ons dossier mediationwetgeving.
Hand in hand met de professionalisering van mediation gaat de academische inbedding van het onderzoeksgebied. Ook op dat vlak zijn in 2021 belangrijke stappen gezet. Zo zijn wij als MfN het afgelopen jaar nauw betrokken geweest bij de tweede invulling van de leerstoel Mediation aan de Vrije Universiteit Amsterdam.
Prof. Sven Zebel, opvolger van Dick Allewijn als bijzonder hoogleraar mediation op deze leerstoel, besprak vandaag hoe mediation zich als onderzoeksgebied verder kan ontwikkelen door inzichten uit de praktijk en een interdisciplinaire benadering. Welke factoren voorspellen of een mediation succesvol wordt afgerond? Maar ook: onder welke voorwaarden zijn partijen überhaupt bereid om in mediation te gaan? Dat zijn enkele van de onderzoeksvragen die Sven Zebel de komende jaren verder uit wil diepen.
Vandaag sprak hij onder meer over subjectieve, waargenomen balans of disbalans (asymmetrie) die partijen ervaren ten opzichte van elkaar, bijvoorbeeld in termen van conflictervaring of afhankelijkheid. Zebel zei onder meer: ‘Veel conflicten worden gekenmerkt door waargenomen asymmetrie (de ene partij vindt het conflict bijvoorbeeld heel ernstig terwijl de andere partij het probleem niet ziet). Uit onderzoek blijkt dat verschillende vormen van asymmetrie gepaard gaan met specifieke behoeften aan hulp van burgers – mediation kan voorzien in een aantal van die behoeften.’
Deze 12e editie van het Mediationcongres bracht een verbredend en perspectiefrijk programma aan vaksessies, waarbij de mediationprofessionals in hun bijdragen moeiteloos de verbinding met de actualiteit maakten. Met hun inbreng hebben zij gezorgd voor een verbreding van de horizon van alle deelnemers.
Tot slot is vandaag nog eens extra benadrukt dat de maatschappelijke relevantie van mediation groter is dan ooit en de toegevoegde waarde van onze beroepsgroep, de MfN-registermediators, onmisbaar in het herstel van en de verdraagzaamheid binnen onze samenleving. Als Mediatorsfederatie Nederland reiken wij de hand aan onze 2800 MfN-registermediators, aan politiek Den Haag, aan iedereen die mediation een warm hart toedraagt en vooral ook aan degenen die mediation (nog) geen warm hart toedragen. Wij laten zien hoe mediation scherven aan elkaar lijmt. Met lijm die beklijft.